Museums of Soviet Belarus in the era of perestroika and glasnost’ (1985–1991)
DOI:
https://doi.org/10.21638/spbu27.2024.103Abstract
Temporary distancing enables us to examine the difficult and contradictory time of museum sphere development in the USSR, which is known in history as Gorbachev’s perestroika and glasnost. The article attempts to demonstrate the expansion of the museum network in Soviet Belarus, to trace the process of its profile differentiation, and to trace the branching of museums during this time using archival sources from the collections of the Ministry of Culture of the Belarusian SSR, published statistical materials, as well as periodicals. The source base utilised made it possible to examine public efforts and state policies in the area of museum life. One of them is the public discourse of the late 1980s and early 1990s regarding who owns the cult artistic heritage that museums have preserved during the years of anti-religious actions. The author highlights the increase of museum collaboration with Belarusian collectors while listing and discussing museum innovations from the perestroika and glasnost era. Between 1985 and 1991, there was a significant shift in the development of Belarusian museums, which gradually became more focused on international contacts. The author notes that when examining the beneficial improvements in museum life during the perestroika and glasnost era, it was during this time that there was a final, normative reluctance to record and publicize the accomplishments of Soviet society. The state policy aimed at the development of Belarusian culture and the cultures of the national communities of Belarus as an integral part of universal human culture was reflected in the filling of fresh content in all areas of work of Belarusian museums. The material and technological foundation of museums has been damaged, and their budgetary support has been constrained, by the country’s deteriorating socioeconomic position. This called for the adoption of new management techniques, organizational structures, and technological advancements, which happened following the failure of the Soviet Union. In general, the article expands the existing ideas in historical museology about the era of perestroika and glasnost, its role in the expansion, democratization, and professionalization of museum activities.
Keywords:
museum, Soviet Belarus, Ministry of Culture, society, museum fund, museum building, branch, visitor, artist, collector
Downloads
References
Литература
Авдейчик И. 1990. У истоков. Человек и экономика 8: 28–29.
Бабенко В. 1991. Новая жизнь «Нового замка». Гродненские новости 5 (24 окт.): 1.
Волкова Г. Н., Товчигречко Л. Э., Шелухо В. Д. 1991. Школьные народные музеи боевой славы. Справочник-путеводитель. Минск: Полымя.
Имена, возвращенные к жизни. 1991. Белорусская нива 204 (22 окт.): 4.
Какие музеи нам нужны? 1988. Вечерний Минск 125 (1 июня): 1.
Карачун Ю. А. 1994. Государственному художественному музею БССР — 50 лет. Сообщения государственного художественного музея БССР. Вып. 1. Минск: Наука и техника. 5–12.
Комлев Н. 1991. Биржи не только торгуют. Народная газета 249–250 (31 сн.): 1.
Малашэня Л. 1990. Музей Скарыны. Звязда 206 (8 вер.): 3.
Монеты возвращены. 1991. Народная газета 121 (25 июня): 4.
Народное хозяйство Республики Беларусь в 1991 г.: cтатистический сборник. 1993. Мінск: Беларусь.
Новиков Г. 1986. Как спасли шедевры. Советская культура 154 (25 дек.): 2.
Плескачевская Т. 1985. Культура наших предков. Вечерний Минск 282 (9 дек.): 3.
Cтолетова В. Н., Кашина М. П. (ред.) 1977. Школьные музеи. Из опыта работы. М.: Просвещение.
Стома Г. 1990. Тут начинался мир его души. Гродненская правда 191 (5 окт.): 1.
Судьба партии — судьба музея? 1991. Белорусская нива 175 (6 сент.): 3.
Беларускі музей ў Польшчы. 1990. Звязда 254 (3 ліст.): 1.
Гудзевіцкі літаратурна-краязнаўчы музей. Аўтар тэксту А. Белакоз. 1988. Мінск: Полымя.
Джумантаева Т. А., Рудава Т. Д. 2019. Полацкаму музею-запаведніку — 50. Гісторыя і археалогія Полацка і Полацкай зямлі: матэрыялы VII Міжнароднай навуковай канферэнцыі (Полацк, 1–2 лістапада 2017 г.). Полацк: Полацкае кніжнае выдавецтва, 67–76.
Для нас і нашчадкаў. 1988. Віцебскі рабочы 67 (7 крас.): 4.
Закон “Аб культуры ў Беларускай ССР”. 1991. Звязда 118 (19 чэрв.): 1–2.
Зноў пра Сафійскі сабор. 1990. Звязда 264 (16 ліст.): 1.
Кавалёў Я. 2015. Музеі Беларусі ў справе выратавання культурнай спадчыны чарнобыльскай зоны. Беларускі гістарычны часопіс 7: 19–25.
Казюля Я. 1991. Ці быць музею ў Слоніме? Звязда 23 (1 лют.): 4.
Калбаска А. 2000. Музейны дыярыуш ці Ўваходзіны ў новую музеялогію. Мінск: БелІПК.
Капыловіч М. 1989. Гісторыя пад «пыльным шклом». Чырвоная змена 160 (17 жн.): 5.
Клыга А. 1987. Прыгажосць ёсць парадак. Гомельская праўда 31 (13 лют.): 2.
Коктыш А. 1991. Крадзеж стагоддзя. Звязда 234 (6 сн.): 3.
Кудраўцава В. 1990. Наваселле ў Траецкім. Звязда 216 (20 вер.): 1.
Купчэня Т. 1990. Крок да свабоды веравызнання. Звязда 190 (19 жн.): 2.
Курбека І. 1987. Прыходзьце, калі ласка! Вячэрні Мінск 114 (16 мая): 1.
Лазюк С. М. 2008. Музей Беларускага Палесся. Музеі Беларусі. Мінск: Беларуская энцыклапедыя імя П. Броўкі. 409–411.
Лакотка А. І. 2001. Беларускі дзяржаўны музей-запаведнік “Менка” (вытокі і шляхі станаўлення). Зборнік навуковых прац, прысвечаны дваццаціпяцігоддзю стварэння музея і пятнаццацігоддзю экспазіцыі беларускага скансэна. Мінск: УП “ІВЦ Мінфіна”. 18–34.
Мініч М. 1991. Музей у сінагозе. Звязда 156 (10 жн.): 1.
Музею дапамог міністр. 1991. Гомельская праўда 226 (3 сн.): 1.
Не пашанцавала ...ордэнам. 1991. Звязда 222 (20 ліст.): 3.
Ножнікаў М. 1990. Будзе музей Магілёва. Магілёўская праўда 142 (28 ліп.): 1.
Падалян Г. 2002. Старонкі гісторыі музейнага аб’яднання. Зборнік прац навуковых супрацоўнікаў аб’яднання за 2001 г. Браслаў: Брасл. краязн. т-ва імя О. Гедэмана. 3–4.
Пастанова Савета Міністраў Беларускай ССР «Аб гісторыка-культуным запаведніку “Заслаўе”». 1990. Збор законаў Беларускай ССР, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў Савета Міністраў Беларускай ССР. 28: 571–576.
Пашкевіч Т. 1988. Захоўваючы повязь часоў. Браслаўская звязда 83 (17 кастр.): 2.
Перасыпкіна Л. 1990a. Вернісаж “на галерэі”. Звязда 219 (23 вер.): 3.
Перасыпкіна Л. 1990b. Чакаем прапаноў у стыле рэтра. Вячэрні Мінск 206 (7 вер.): 3.
Пясецкі Я. 1991. Тут ліра дзіўная гучала. Звязда 128 (3 ліп.): 4.
Рубін І. 1985. Не з месяца зваліліся.... Беларусь 1985. 2: 19.
Сіўчыкаў У. 1989. Развагі ў музейных залах. Крыніца 5: 1, 7, 24.
Сурмач Г. 1991. Лёс нашай спадчыны. Літаратура і мастацтва 18 (3 мая): 14–15.
Ціхановіч А. 1989. Вярнуць у музеі чэснасць. Звязда 25 (29 студз.): 4.
Шаўцоў С. 1990. «Акунуцца ў Нёман на фоне “парнаграфіі”». Звязда 262 (14 ліст.): 4.
Што ў вас, сябры, ў куфрах? 1991. Звязда 149 (1 жн.): 4. Экспазіцыя будзе абноўлена. 1986. Літаратура і мастацтва 3 (17 студз.): 15.
Яўсеенка А. 1988. Калі ж адкрыецца музей? Гомельская праўда 162 (24 жн.): 2.
References
Again About St Sophia Cathedral. 1990. Zvezda 264 (16 noiabria): 1. (In Belarusian)
Avdeychik I. 1990. At the Origins. Chelovek i ekonomika 8: 28–29. (In Russian)
Babenko V. 1991. New life of the “New palace”. Grodnenskie novosti 5 (24 oktiabria): 1. (In Russian)
Belarusian Museum in Poland. 1990. Zvezda 254 (3 noiabria): 1. (In Belarusian)
Coins Were Returned. 1991. Narodnaia gazeta 121 (25 iyunia): 4. (In Russian)
Decree of the Belarusian SSR Council of Ministers “On Historical and Cultural Reserve ‘Zaslav”. 1990.
Sbornik zakonov Belorusskoi SSR, ukazov Prezidiuma Verkhovnogo Soveta Belorusskoi SSR, postanovlenii Soveta Ministrov Belorusskoi SSR. 28: 571–576. (In Belarusian)
Djumantaeva T. A., Rudava T. D. 2019. Polatsk Museum-Reserve is 50 Years Old. Istoriia i arkheologiia Polotska i Polotskoi zemli: materialy VII Mezhdunarodnoi nauchnoi konferentsii (Polotsk, 1–2 noiabria 2017 g.). Polotsk: Polotskoe knizhnoe izdatel’stvo Publ., 67–76. (In Belarusian)
For Us and Our Heirs. 1988. Vitebskii rabochii 67 (7 aprelia): 4. (In Belarusian)
Hudzevit Literary and Local History Museum. 1988. Minsk: Plamia Publ. (In Belarusian)
Iavseenko A. 1988. When Will the Museum Open? Gomel’skaia Pravda 162 (24 fevralia): 2. (In Belarusian)
Kalbaska A. 2000. Museum Diary or Introduction to the New Museology. Minsk: BelIPK Publ. (In Belarusian)
Kapilovich M. 1989. History Under the “Dusty Glass”. Krasnaia smena 160 (17 fevralia): 5. (In Belarusian)
Karachun Yu. A. 1994. State Art Museum of Belorussian SSR is 50 years old. Soobshcheniia gosudarstvennogo khudozhestvennogo muzeia BSSR. Vyp. 1. Minsk: Nauka i tekhnika Publ. 5–12. (In Russian)
Kaziulia Iu. 1991. Will the Museum be Created in Slonim? Zvezda 23 (1 fevralia): 4. (In Belarusian)
Klyga A. 1987. Beauty Means Order. Gomel’skaia Pravda 31 (13 fevralia): 2. (In Belarusian)
Koktish A. 1991. Robbery of the Century. Zvezda 234 (6 sentiabria): 3. (In Belarusian)
Komlev N. 1991. Stock Exchanges Do Not Only Trade. Narodnaia gazeta 249–250 (31 sentiabria): 1. (In Russian)
Kovalev Ia. 2015. Belarusian Museums in Saving the Cultural Heritage of the Chernobyl Zone. Belorusskii istoricheskii zhurnal 7: 19–25. (In Belarusian)
Kudrauttsova V. 1990. Houseworming in Trajeckae Suburb. Zvezda 216 (20 sentiabria): 1. (In Belarusian)
Kupchenia T. 1990. A Step Towards Freedom of Religion. Zvezda 190 (19 fevralia): 2. (In Belarusian)
Kurbeka I. 1987. You Are Welcome! Vechernii Minsk 114 (16 maia): 1. (In Belarusian)
Lakotka A. I. 2001. Belarusian State Museum-Reserve “Mienka” (Origins and Ways of Formation). Sbornik nauchnykh trudov, posviashchennyi dvadtsatipiatiletiiu sozdaniia muzeia i piatnadtsatiletiiu vystavki Belorusskogo muzeia pod otkrytym nebom. Minsk: UP “IVC Minfina” Publ. 18–34. (In Belarusian)
Laziuk S. M. 2008. Museum of Belarusian Palesse. Muzei Belarusi. Minsk: Belorusskaia entsiklopediia imeni P. Brovki Publ., 409–411. (In Belarusian)
Malashenya L. 1990. Skaryna Museum. Zvezda 206 (8 sentiabria): 3. (In Belarusian)
Minikh M. 1991. Museum in Synagogue. Zvezda 156 (10 fevralia): 1. (In Belarusian)
Names Brought Back to Life. 1991. Belorusskaia niva 204 (22 oktiabria): 4. (In Russian)
Novikov G. 1986. How the Masterpieces Were Saved. Sovetskaia kul’tura 154 (25 dekabria): 2. (In Russian)
Nozhnikov M. 1990. There Will Be Museum of the City of Mahileŭ. Mogilevskaia Pravda 142 (28 iiulia): 1. (In Belarusian)
Padalian G. 2002. The Pages of Regional Museum History. Sbornik trudov nauchnykh sotrudnikov ob”edineniia za 2001 god. Braslav: Braslavskii oblastnoi muzei imeni O. Gedemana Publ., 3–4. (In Belarusian)
Pashkevich T. 1988. Keeping the Connection of Times. . Braslavskaia Zvezda 83 (17 oktiabria): 2. (In Belarusian)
Peresypkina L. 1990a. Vernissage on the Gallery. Zvezda 219 (23 sentiabria): 3. (In Belarusian)
Peresypkina L. 1990b. Waiting for Proposals in Retro Style. Vechernii Minsk 206 (7 sentiabria): 3. (In Belarusian)
Piasetskii Iu. 1991. Here the Lyre Sounded Wonderful. Zvezda 128 (3 iiulia): 4. (In Belarusian)
Pleskachevskaya T. 1985. The Culture of Our Ancestors. Vechernii Minsk 282 (9 dekabria): 3. (In Russian)
Rubin I. 1985. They Did Not Fall From the Moon... Belarus’ 2: 19. (In Belarusian)
Shautsov S. 1990. “Plunge into Nioman Against the Background of ‘pornography”. Zvezda 262 (14 noiabria): 4. (In Belarusian)
Sivchikov Iu. 1989. Speculations in Exhibition Rooms. Istochnik 5: 1, 7, 24.
Stoletova V. N., Kashina M. P. (eds) 1977. School Museums. From Work Experience. Moscow: Prosveshchenie Publ. (In Russian)
Stoma G. 1990. This Is Where the World of his Soul Began. Grodnenskaia pravda 191 (5 oktiabria): 1. (In Russian)
Surmach G. 1991. The Fate of Our Heritage. Literatura i iskusstvo 18 (3 maia): 14–15. (In Belarusian)
The Exhibition Will Be Renovated. 1986. Literatura i iskusstvo 3 (17 ianvaria): 15. (In Belarusian)
The Fate of the Party — the Fate of the Museum? 1991. Belorusskaia niva 175 (6 sentiabria): 3. (In Russian)
The Law “On Culture in the Belarusian SSR”. 1991. Zvezda 118 (19 iiunia): 1–2. (In Belarusian)
The Minister Helped to Museum. 1991. Gomel’skaia pravda 226 (3 sentiabria): 1. (In Belarusian)
The National Economy of the Republic of Belarus in 1991: Statistical Digest. 1993. Minsk: Belarus’ Publ.
The Orders ...Were Not So Lucky. 1991. Zvezda 222 (20 noiabria): 3. (In Belarusian)
Tikhanovich A. 1989. Bring Honesty Back to Museums. Zvezda 25 (29 ianvaria): 4. (In Belarusian)
Volkova G. N., Tovchigrechko L. È., Shelukho V. D. 1991. School museums of military glory. Directory guide. Minsk: Plamia Publ. (In Russian)
What’s in Your Chests, Friends? 1991. Zvezda 149 (1 avgusta): 4. (In Belarusian)
What Museums Do We Need? 1988. Vechernii Minsk 125 (1 iyunya): 1. (In Russian)
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Articles of "The Issues of Museology" are open access distributed under the terms of the License Agreement with Saint Petersburg State University, which permits to the authors unrestricted distribution and self-archiving free of charge.
